21st Century Skills: onderwijs in de 21e eeuw

Onze maatschappij verandert voortdurend. En met de maatschappij verandert ook ons onderwijs. Tenminste, die beweegt idealiter mee met deze dynamiek. In de kenniseconomie die Nederland is, leiden we onze leerlingen op dit moment op om in de toekomst te functioneren in de maatschappij. Een uitdagende taak, want hoe ziet hun toekomst er eigenlijk uit? 80% van de leerlingen die nu primair onderwijs genieten, zullen later banen hebben die we nu nog niet eens kennen! Welke kennis, vaardigheden en attitudes ze voor die toekomstige banen nodig hebben, is bijna onmogelijk op dit moment in te schatten.

Bekijk daarom eerst nu dit filmpje:

Welke competenties hebben onze huidige leerlingen nodig in de 21ste eeuw? Internationaal zijn deze competenties beter bekend als de "21st century skills". Hieronder staan 3 van de 7 skills beschreven die belangrijk zijn voor de rol als leraar op de basisschool.

De 7 skills zijn:

·         Communiceren

·         Samenwerken

·         ICT Geletterdheid

·         Creativiteit

·         Kritisch denken

·         Probleem oplossend vermogen

·         Sociale en culturele vaardigheden

Hieronder geef ik 3 voorbeelden

ICT Geletterdheid
In de wereld van nu gaat alles om informatie snel te verkrijgen of te verspreiden. Een van de kenmerken van onze informatiesamenleving is dat er snel en op het juiste moment naar informatie kan worden gezocht. ‘Even googlen’ en je hebt het antwoord. Het is niet alleen voor leerlingen, maar ook voor leerkrachten van belang dat ze weten hoe ze met deze ICT om moeten gaan. Tegenwoordig gaat heel veel digitaal. Onze kinderen groeien tegenwoordig ermee op, voor hen is het dus vanzelfsprekend en hoort het bij hun belevingswereld. Het is dus onmogelijk om deze "skill" weg te laten in het onderwijs.

http://www.lepeltakenpartners.nl/de%20nieuwe%20ictgeletterdheid.pdf

Creativiteit
Creativiteit is het vermogen om nieuwe en binnen de gegeven context passende resultaten neer te zetten. Onder passend verstaan we dat creativiteit bijdraagt aan het realiseren van een wens of een verlangen of het oplossen van een vraagstuk of probleem; het voegt waarde toe.

Creativiteit in de klas begint bij jezelf
Iedere leerkracht gebruikt bewust of onbewust creativiteit om het beste uit de leerlingen naar boven te brengen. Wanneer je als leerkracht bewust en ten volle creativiteit wilt gebruiken in de dagelijkse onderwijspraktijk, dan maak je een keuze met implicaties. Creatief onderwijzen stelt eisen aan de leerkracht; je moet vertrouwd zijn met creativiteit en creatief denken en weten welke eisen dit stelt aan – en mogelijkheden biedt voor –het  lesgeven.

Het  begint bij jezelf; je eigen kennis, vaardigheid en gedrag met betrekking tot creativiteit moeten ontwikkeld worden. Dat vergt studie en doen, dat laatste vooral samen met je collega’s en natuurlijk met de kinderen in de klas. Er is legio literatuur over creativiteit in het onderwijs beschikbaar, weliswaar veel in het Engels maar er zijn ook interessante Nederlandse titels beschikbaar.

De creatieve leerkracht
Het ontwikkelen van een creatieve houding en creatief gedrag is nog belangrijker. Je geeft daarmee het voorbeeld; de kinderen kijken en luisteren naar je, je bent hun gids. De kern van deze houding is samen te vatten in:

Een nieuwsgierige en vragende houding is de poort naar creativiteit en hét voorbeeld voor het aanmoedigen van leergierigheid. Daarbij hoort ook dat je je kwetsbaar durft op te stellen; de juf weet ook niet alles, dat is een belangrijke les voor de kinderen.

Een zelfstandige en ondernemende leerkracht is een vakmens die weet wat en hoe er onderwezen moet worden. Het belangrijkste instrument ben je dan ook zelf, methode en materialen zijn je hulpmiddelen. Blijf gepassioneerd voor je werk, vernieuw, experimenteer en neem gepaste risico’s. Gebruik je eigen visie en vormkracht om samen met de kinderen te leren. Kinderen zien dat en zullen je volgen, geef ze daar de ruimte voor.

Empathie, open staan en je verplaatsen in anderen; luisteren en niet meteen met een oordeel klaar staan. Dat betekent in de praktijk dat kinderen – passend – invloed hebben op wat er in de klas gebeurt en ook hoe hun klas er uitziet. Leer je leerlingen kènnen, breng hun talenten, interesses en voorkeuren in kaart. Gebruik deze kaart om samen te leren.

In de dagelijkse omgang en werkwijze met de kinderen komen deze aspecten telkens weer naar voren in pedagogiek en didactiek. Een vragende houding bijvoorbeeld betekent: ruimte geven aan het stellen van vragen, onderzoeken en formuleren van probleemstellingen. De afgelopen jaren worden er meer en meer projecten op school gedaan met betrekking tot bijvoorbeeld duurzaamheid en burgerschap. Er wordt in deze projecten vaak een beroep gedaan op het ondernemerschap van kinderen. In aanloop naar deze projecten kunnen we de kinderen helpen door ruimte te geven voor onderzoek en verkenning, plus het aanmoedigen en hulp geven bij het stellen van vragen. Een gestructureerde, creatieve brainstorm is een prachtige werkvorm om zo’n project een succesvolle start te geven.http://www.onderwijsmaakjesamen.nl

Probleemoplossend vermogen
De wereld is vol problemen die om een oplossing vragen. Dat geldt ook voor werkomgevingen. Het is dus ook niet verwonderlijk dat in veel vacatures wordt gevraagd om mensen die over een goed probleemoplossend vermogen beschikken of oplossingsgericht zijn. Maar wat houden deze kreten precies in?

Het is vaak niet zo moeilijk om te constateren dat er een probleem is. Een manager ziet dat zijn medewerkers ontevreden zijn, de directie stelt vast dat de targets niet zijn gehaald en de secretaresse verzucht dat de printer voor de derde keer deze week niet werkt.
Veel moeilijker is de vraag: hoe los je deze problemen op? Daar zijn verschillende manieren voor:

1.       door het probleem grondig te analyseren en de oorzaken aan te pakken

2.       door te zoeken naar een praktische oplossing

Deze manieren sluiten elkaar niet uit, maar hebben een verschillend karakter. De eerste manier is grondig maar (vaak) langzaam, de tweede manier is snel, maar niet altijd afdoende voor de oplossing van het hele (of ware) probleem. Het ligt ook aan de aard van het probleem welke oplossingsmethode de voorkeur verdient.http://www.carrieretijger.nl/ 

 

Over één punt is iedereen het eens. 21^st century skills gaan niet alleen over ICT-vaardigheden en mediawijsheid.  Ze gaan over een nieuwe manier van leren, leven en werken. Voorbeelden hiervan zijn creativiteit, innovatie, kritisch denken, problemen oplossen, communicatie, samenwerking, aanpassingsvermogen, leiderschap, productiviteit, sociale vaardigheden en nog veel meer competenties. Veel van deze competenties herken je ongetwijfeld maar komen helaas niet altijd expliciet terug in de kern- en lesdoelen van het huidige (basis-)onderwijs.

Met het integreren van 21^st century skills in curricula raken leerlingen ons inziens beter uitgerust voor hun toekomst in onze dynamische maatschappij. Het succes van de 21^st century skills begint echter bij de leerkrachten die deze competenties moeten verwerken in hun lespraktijk. Als onderwijsadviseurs en –trainers helpen wij jou graag bij het leren kennen van de 21^st century skills en de vertaling ervan naar de praktijk.http://www.onderwijsmaakjesamen.nl/actueel/21st-century-skills/